Wymiana licznika elektrycznego a regulacje prawne
Wymiana liczników na nowoczesne urządzenia zdalnego odczytu to jeden z etapów wdrażania wymagań wynikających z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE1. Obowiązek ten nakłada także ustawa z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw2.
Proces wymiany został podzielony na kilka etapów. Operatorzy systemów dystrybucyjnych muszą przestrzegać następujących terminów:
- 31 grudnia 2025 r. – wymiana liczników w co najmniej 35% punktów poboru energii;
- 31 grudnia 2027 r. – wymiana liczników w co najmniej 65% punktach poboru energii;
- 31 grudnia 2028 r. – wymiana liczników w co najmniej 80% punktów poboru energii.
Do 4 lipca 2031 r. wszyscy odbiorcy końcowi mają być wyposażeni w nowoczesne liczniki zdalnego odczytu.
Czym jest zdalny licznik prądu?
Licznik zdalnego odczytu (inteligentny licznik energii) to nowoczesne urządzenie automatycznie rejestrujące zużycie prądu i przekazujące te informacje do systemu operatora. Jego montaż eliminuje więc konieczność ręcznego spisywania odczytu przez użytkownika lub inkasenta. Licznik jest wyposażony w pamięć gromadzącą dane pomiarowe. Nie tylko je przechowuje, ale także analizuje, a to umożliwia efektywniejsze kontrolowanie zużycia energii. Urządzenie to przesyła również informacje na temat ewentualnych awarii czy manipulacji, co zwiększa bezpieczeństwo użytkowania.
| Ważne! Nowoczesne liczniki zdalnego odczytu muszą spełniać normy ujęte w Rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 marca 2022 r. w sprawie systemu pomiarowego3. Dotyczą one m.in. skuteczności pozyskiwania i przekazywania danych. |
Jak działa zdalny licznik prądu?
Wewnątrz inteligentnego licznika prądu znajdują się układy, które pod wpływem przepływającego przez nie prądu generują impulsy odpowiadające ilości zużytej energii. Jest wyposażony w lokalny interfejs radiowy szyfrowany bezpiecznym protokołem działającym w standardzie Wireless M-Bus lub P1. Przesyłane dane są więc w pełni bezpieczne.
Nowoczesne inteligentne liczniki umożliwiają dwukierunkową komunikację z systemem operatora energii elektrycznej. Urządzenia te można podzielić ze względu na:
- liczbę faz – na urządzenia jednofazowe, stosowane głównie w gospodarstwach domowych o niskim zużyciu energii oraz trójfazowe montowane tam, gdzie jest ono zdecydowane większe;
- sposób pomiaru – najczęściej montowane są liczniki z układem bezpośrednim, a w przypadku instalacji o dużej mocy niezbędne jest zastosowanie modeli przekładnikowych;
- kierunek przepływu energii – w instalacjach, które pobierają energię elektryczną stosuje się liczniki jednokierunkowe, a w tych, które mają dodatkowe źródło zasilania np. panele fotowoltaiczne, modele dwukierunkowe.
Jeśli korzystasz z licznika zamontowanego po 2009 r., to z dużym prawdopodobieństwem masz urządzenie nowej generacji. Nie obejmie Cię więc obowiązek jego wymiany. 3 czerwca 2009 r. rząd Regulacji Energetyki, Federacja Konsumentów, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, Krajowa Agencja Poszanowania Energii oraz Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu podpisały bowiem Deklarację w sprawie wprowadzenia inteligentnego opomiarowania do polskiego systemu elektroenergetycznego4. Od tego czasu montowane są urządzenia zdalnego pomiaru.
Kto pokrywa koszty wymiany licznika?
Koszty związane z zakupem, montażem oraz uruchomieniem licznika zdalnego odczytu pokrywa operator systemu dystrybucyjnego. Nie musisz więc martwić się o żadne dodatkowe opłaty. Warto wiedzieć, że operator ma obowiązek pokryć również ewentualne koszty związane z przygotowaniem infrastruktury technicznej niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania licznika.
Ile trwa wymiana licznika prądu?
Wymiana licznika prądu trwa najczęściej 20-30 minut. Procedura ta jest wykonywana przez monterów współpracujących z operatorem systemu dystrybucyjnego działającym na konkretnym obszarze. Muszą być wyposażeni w imienne identyfikatory oraz legitymacje. Ma to na zapobiec podszywaniu się osób nieuprawnionych pod pracowników operatorów.
Zanim wpuścisz do domu kogoś podającego się za montera, poproś o okazanie dokumentów potwierdzających tożsamość. Jeśli nadal obawiasz się oszustwa, możesz skontaktować się ze swoim dostawcą prądu, aby potwierdził dane. Poniżej znajdziesz przykładowy wzór legitymacji służbowej monterów Tauron Dystrybucja S.A.
Źródło: https://www.tauron-dystrybucja.pl/liczniki-zdalnego-odczytu/wymiana-licznika
Jak przebiega wymiana licznika?
Przed rozpoczęciem wymiany licznika niezbędne jest chwilowe odłączenie napięcia. Następnie monter:
- zapisuje aktualny odczyt starego urządzenia,
- demontuje dotychczasowy licznik,
- montuje nowoczesne urządzenie ze zdalnym odczytem,
- podłącza napięcie i sprawdza, czy licznik działa poprawnie,
- plombuje nowe urządzenie.
Umieszcza również naklejkę z danymi starego oraz nowego urządzenia i ich odczytami w chwili montażu. Monter powinien zostawić Ci zawiadomienie o dokonanej wymianie. Jeśli odbędzie się to podczas Twojej nieobecności, sprawdź swoją skrzynkę pocztową. Tam powinieneś znaleźć zawiadomienie.
Dlaczego wymiana liczników na inteligentne modele zdalnego odczytu to dobre rozwiązanie?
Nowe inteligentne liczniki zdalnego odczytu są precyzyjne i zapewniają znacznie dokładniejszy pomiar zużycia energii w porównaniu ze starszymi modelami. Dzięki temu, że automatycznie przesyłają odczyty nawet co kilkanaście sekund, użytkownik ma dostęp do szczegółowych danych dotyczących zużycia energii elektrycznej. Może więc efektywniej planować jej zużycie, a tym samym ograniczyć koszty.
Inteligentne liczniki nie wymagają ręcznego spisywania odczytów. Eliminuje to ryzyko popełnienia błędu. Informacje są przesyłane bezpośrednio do systemu operatora, a to gwarantuje dokładność rozliczeń.
Zaletą nowoczesnych liczników jest także możliwość szybkiego reagowania na awarie. System operatora otrzymuje informacje o nieprawidłowościach. Dzięki temu usuwanie usterek przebiega zdecydowanie szybciej.
Jak odczytać nowy licznik?
Do odczytu zużycia energii elektrycznej niezbędna jest znajomość podstawowych kodów OBIS. Określają one, co dokładnie oznacza konkretna wartość na wyświetlaczu. Kod OBIS składa się z samych cyfr lub liter i cyfr. W tabeli znajdziesz wybrane oznaczenia wraz z ich objaśnieniem.
| Wybrane kody OBIS z objaśnieniami | |
|---|---|
| 1.8.1 | energia czynna pobrana z sieci w strefie szczytowej (przy taryfie II strefowej) |
| 1.8.2 | energia czynna pobrana z sieci w strefie pozaszczytowej (przy taryfie II strefowej) |
| 1.8.0 | zużycie energii w taryfie jednostrefowej |
| C.1.0 | numer seryjny licznika |
| 0.9.1 | aktualny czas |
| 0.9.2 | aktualna data |
| 2.8.0 | ilość energii oddana do sieci w wyniku nadprodukcji (przy instalacji fotowoltaicznej) |
| Źródło: https://www.tauron-dystrybucja.pl/kody-obis | |
Jak więc odczytać wskazania licznika? Sprawdź, jaki kod OBIS widnieje na wyświetlaczu, a dowiesz się np. ile prądu zostało pobrane z sieci w godzinach szczytu. Na Twoim liczniku powinna znajdować się interpretacja podstawowych oznaczeń. Możesz przełączać między kolejnymi kodami OBIS najczęściej za pomocą przycisków ze strzałkami. Wszystko jednak zależy od modelu licznika, jakim dysponujesz.
Źródła:
- https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX%3A32019L0944
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210001093/U/D20211093Lj.pdf
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220000788/O/D20220788.pdf
- https://www.ure.gov.pl/pl/urzad/informacje-ogolne/aktualnosci/3181,TAK-dla-inteligentnych-licznikow-energii.html
- https://www.pse.pl/uslugi-dsr/dostawcy-i-osd