Jak funkcjonuje rynek energii elektrycznej w Polsce?
W pierwszej kolejności powinieneś wiedzieć, w jaki sposób funkcjonuje rynek energii elektrycznej w Polsce:
- energia elektryczna wytwarzana jest głównie w wyniku spalania węgla kamiennego i brunatnego (75% wytwarzanej energii);
- wyprodukowany prąd trafia do sieci przesyłowej o napięciu 220 i 400 kV i jest transportowany do Głównych Punktów Zasilających;
- Główne Punkty Zasilające rozdzielają energię elektryczną za pomocą sieci dystrybucyjnej o mocy od 230 V do 110 kV;
- prąd trafia do gospodarstw domowych, przedsiębiorstw oraz instytucji.
Energia elektryczna produkowana jest także w elektrociepłowniach. Coraz większe znaczenie mają odnawialne źródła energii, głównie farmy fotowoltaiczne oraz wiatrowe.
Czym zajmuje się dostawca energii elektrycznej?
Dostawca energii elektrycznej (dystrybutor energii elektrycznej lub Operator Systemu Dystrybucyjnego) jest odpowiedzialny za dostarczenie prądu do końcowego odbiorcy. Jego funkcją jest zarządzanie infrastrukturę elektroenergetyczną na obszarze, za który odpowiada. Musi on zapewnić ciągłość w dostawie prądu dla odbiorców.
Na konkretnym obszarze działa tylko jeden dystrybutor energii elektrycznej. Dla odbiorców oznacza to brak możliwości wyboru, kto będzie dostarczał prąd.
Najwięksi dystrybutorzy energii elektrycznej w Polsce to:
- Enea – swoim zasięgiem obejmuj województwo zachodniopomorskie (Szczecin), lubuskie (Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra), wielkopolskie (Poznań) oraz kujawsko-pomorskie (Bydgoszcz),
- Energa – swoim zasięgiem obejmuje województwo pomorskie (Gdańsk, Gdynia, Sopot, Słupsk,) wielkopolskie (Kalisz), kujawsko-pomorskie (Toruń) oraz warmińsko-mazurskie (Olsztyn, Elbląg),
- PGE – swoim zasięgiem obejmuje województwo podlaskie (Białystok), mazowieckie (bez Warszawy), łódzkie (Łódź), świętokrzyskie (Kielce), lubelskie (Lublin) i podkarpackie (Rzeszów),
- Tauron – swoim zasięgiem obejmuje województwo małopolskie (Kraków), śląskie (Katowice), opolskie (Opole) oraz dolnośląskie (Wrocław),
- Innogy – swoim zasięgiem obejmuje granice administracyjne Warszawy.
Szczegółowy zakres obowiązków dystrybutorów sieci energetycznej regulują przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Zgodnie z nimi podmiot ten jest odpowiedzialny m.in. za:
- efektywne prowadzenie ruchu sieciowego w sieci dystrybucyjnej i zapewnienie dostaw energii elektrycznej;
- współpracę z innymi operatorami systemów elektroenergetycznych lub przedsiębiorstwami energetycznymi, aby zapewnić spójność działania, rozwój, a także niezawodne i efektywne funkcjonowanie;
- dysponowanie mocą jednostek wytwórczych przyłączonych do sieci dystrybucyjnej, z wyłączeniem jednostek wytwórczych o mocy osiąganej równej 50 MW lub wyższej;
- zarządzenie przepływami energii elektrycznej w sieci dystrybucyjnej oraz współpracę z operatorem systemu przesyłowego;
- dostarczanie użytkownikom sieci i operatorom innych systemów elektroenergetycznych, z którymi system jest połączony, informacji o warunkach świadczenia usług dystrybucji energii elektrycznej oraz zarządzaniu siecią, niezbędnych do uzyskania dostępu do sieci dystrybucyjnej i korzystania z tej sieci.
Jednym z najważniejszych zadań dostawcy prądu jest konserwacja, naprawa i rozbudowa sieci dystrybucyjnej. Jest on odpowiedzialny za utrzymanie jej w dobrym stanie technicznym, aby dystrybucja energii elektrycznej przebiegała bez zarzutu. Jeśli pojawią się awarie, musi je niezwłocznie usunąć.
Kim jest sprzedawca energii elektrycznej?
Sprzedawca prądu to spółka obrotu energią. Jest on pośrednikiem między dystrybutorem a odbiorcą końcowym. Świadczy usługi związane z obrotem energią na rynku hurtowym oraz detalicznym. Użytkuje infrastrukturę dystrybutora, a także jest odpowiedzialny za obsługę całego procesu związanego z dostarczeniem prądu, a więc obsługą klienta, fakturowaniem itd. Wszyscy sprzedawcy energii elektrycznej muszą mieć koncesję Urzędu Regulacji Energetyki.
Dystrybutorzy i sprzedawcy energii elektrycznej a rachunki za prąd
W przypadku zawarcia kompleksowej umowy na dostawę energii elektrycznej opłaty na rzecz sprzedawcy i dystrybutora są uwzględnione na jednej fakturze. Pierwsze z nich to:
- koszt energii czynnej,
- opłata abonamentowa.
Dystrybutor energii elektrycznej pobiera m.in.:
- opłatę przesyłową stałą,
- opłatę przesyłową zmienną,
- opłatę abonamentową,
- opłatę przejściową.
Jeśli nie masz zawartej umowy kompleksowej, to otrzymujesz dwa osobne rachunki.
Czy możliwa jest zmiana dystrybutora energii elektrycznej?
Nie ma możliwości zmiany dystrybutora energii elektrycznej. Jak już wiesz, każdy obszar ma określonego dostawcę prądu, który nim zarządza. Jego zmiana jest więc możliwa wyłącznie przy zmianie regionu zamieszkania.
Czy możliwa jest zmiana sprzedawcy energii elektrycznej?
Możesz zdecydować, który sprzedawca prądu będzie odpowiedzialny za kompleksowe dostarczenie energii elektrycznej do twojego domu. To dobre rozwiązanie, aby zmniejszyć wydatki gospodarstwa lub firmy.
Warto wiedzieć! Sprzedawcy samodzielnie kształtują swoją politykę cenową. Co prawda do 30 września 2025 r. maksymalna cena prądu dla gospodarstw domowych to 0,6212 zł za kWh brutto, jednak nie oznacza to, że każda firma zajmująca się sprzedażą energii elektrycznej stosuje jednakową stawkę. Do ceny energii doliczane są bowiem opłaty dystrybucyjne, prowizje itd. Oznacza to, że oferty sprzedawców prądu mogą się od siebie znacząco różnić.
Jeśli chcesz zmienić firmę energetyczną, możesz to zrobić na dwa sposoby: samodzielnie zawierając umowę lub udzielić pełnomocnictwa. Warto przyjrzeć się nieco bliżej obu rozwiązaniom.
Samodzielna zmiana dostawcy energii przebiega następująco:
- wybierasz ofertę firmy, która jest najbardziej zgodna z twoimi oczekiwaniami;
- wypowiadasz umowę z dotychczasowym sprzedawcą (pamiętaj o okresie wypowiedzenia, który trwa najczęściej miesiąc, ale może być dłuższy);
- zawierasz umowę z nowym sprzedawcą prądu;
- jeśli jest to pierwsza zmiana, musisz podpisać umowę dystrybucyjną z Operatorem Systemu Dystrybucyjnego działającym na określonym obszarze;
- informujesz o zmianie Operatora Systemu Dystrybucyjnego za pomocą formularza na stronie internetowej;
- rozliczasz się z dotychczasowym sprzedawcą.
Niekiedy konieczne jest dostosowanie układów pomiarowo-rozliczeniowych, czyli licznika prądu. Wszelkie koszty z tym związane ponosi operator systemu dystrybucyjnego.
Zdecydowanie wygodniejsze i mniej czasochłonne jest udzielenie pełnomocnictwa nowemu sprzedawcy energii elektrycznej. W ten sposób upoważnisz go do dopełnienia wszelkich formalności związanych ze zmianą. Będzie reprezentował twoje interesy, a więc zajmie się m.in. wypowiedzeniem dotychczasowej umowy. Jeśli nie chcesz samodzielnie zajmować się procedurą zmiany sprzedawcy, podpisz pełnomocnictwo.
Pamiętaj, że cena prądu to nie jedyne kryterium, które powinieneś uwzględnić podczas wyboru nowego sprzedawcy energii elektrycznej. Zwróć uwagę także na czas trwania umowy, warunki wypowiedzenia i jej przedłużenia oraz sposób naliczania opłat. Jeśli chcesz zmienić sprzedawcę i skorzystać z atrakcyjnej promocji, dokładnie przeanalizuj, czy taki krok jest rzeczywiście opłacalny. Dość często zdarza się, że korzystne warunki obowiązują jedynie przez określony czas, a po jego upływie cena energii może być zdecydowanie wyższa. Sprawdź także, jakie wymagania musisz spełnić, aby skorzystać z promocji.